Tự kỷ là một hội chứng rối loạn phát triển thần kinh, xuất hiện trong thời thơ ấu và phát triển trong suốt cuộc đời. Bài viết sau tìm hiểu về hội chứng tự kỷ: định nghĩa, nguyên nhân, đặc điểm và giải pháp.
Tự kỷ có liên quan đến chậm phát triển trí tuệ
Một số dạng tự kỷ lâm sàng nghiêm trọng liên quan đến sự thiếu hụt trí tuệ dẫn đến khuyết tật học tập đáng kể. Khả năng trí tuệ của một người sau một thời gian sẽ bị ảnh hưởng, ở mức độ lớn hơn hoặc ít hơn. Điều này được quan sát thông qua những khó khăn trong lý luận, học tập, chú ý, lập kế hoạch, ghi nhớ hoặc giải quyết vấn đề. Khi đó, các can thiệp về giáo dục trong việc điều chỉnh phương pháp học tập phù hợp với hoạt động nhận thức cụ thể của chứng tự kỷ là rất cần thiết để hỗ trợ sự phát triển toàn diện của trẻ.
Một số trường hợp tự kỷ có thể bị rối loạn tự kỷ mà không bị thiểu năng trí tuệ. Một số thậm chí có trình độ trí tuệ rất tốt, đây được gọi là chứng tự kỷ chức năng cao.
Đặc điểm và những biểu hiện sức khỏe của hội chứng tự kỷ
Các đặc điểm của hội chứng tự kỷ ở mỗi bệnh nhân là khác nhau. Đây là lý do đề cập đến rối loạn tự kỷ. Thuật ngữ này thể hiện rõ hơn sự đa dạng của các hình thức mà bệnh tự kỷ có thể biểu hiện. Với sự xuất hiện nhiều triệu chứng và mức độ khác nhau. Trước đây, các loại bệnh tự kỷ khác nhau được phân biệt như hội chứng Rett, hội chứng Asperger, rối loạn phân tán thời thơ ấu,.. Ngày nay, một cách tiếp cận tiến bộ hơn cho phép cá nhân hóa hỗ trợ cho trẻ tự kỷ theo các triệu chứng và mức độ nghiêm trọng với từng trường hợp.
Tuy nhiên, có hai loại biểu hiện được xác định, đó là khó khăn trong giao tiếp và tương tác xã hội.
Ít hoặc không có ngôn ngữ, giao tiếp không phù hợp, lặp đi lặp lại một số từ hoặc duy trì một cách diễn đạt nhất định; kém hiểu biết về ngụ ý, hài hước, hình ảnh, ; khó thể hiện cảm xúc của bản thân và hiểu cảm xúc của người khác; không thoải mái trong giao tiếp xã hội ...
Hành vi lặp đi lặp lại và sở thích bị hạn chế. Các cử động lặp đi lặp lại hoặc bắt buộc, không chịu thay đổi hoặc các sở thích hoặc hoạt động bất ngờ, ám ảnh ...
Rối loạn tự kỷ với nhiều triệu chứng và mức độ khác nhau ở mỗi bệnh nhân
Những triệu chứng này thường đi kèm với phản ứng tăng hoặc giảm trước một số yếu tố khách quan. Trên thực tế, người tự kỷ có thể phản ứng mãnh liệt với tiếng ồn, ánh sáng, khứu giác, xúc giác,… hoặc ngược lại, không nhạy cảm với chúng.
Đồng thời, hội chứng tự kỷ thường đi kèm với:
Các biểu hiện khác: khó ngủ, tâm thần (lo âu, trầm cảm, v.v.). ;
Các rối loạn phát triển thần kinh khác: học tập, chú ý (tăng động…), v.v.
Bệnh lý như động kinh, một số bệnh di truyền (Trisomy 21, hội chứng Rett, hội chứng X dễ vỡ, v.v.).
Tự kỷ không phải là một bệnh tâm thần. Đó là một rối loạn phát triển thần kinh, có nghĩa là những thay đổi của não được đặt ra trước khi sinh ra và liên quan đến ngôn ngữ, kỹ năng vận động, nhận thức, cảm xúc, tương tác xã hội... Đây là lý do tại sao, kể từ năm 1996, hội chứng tự kỷ đã được chính thức công nhận là một khuyết tật.
Nguyên nhân nào dẫn đến hội chứng tự kỷ?
Hiện tại, nguyên nhân chính xác của hội chứng tự kỷ vẫn chưa được xác định rõ. Một số nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa chứng tự kỷ và di truyền, nhưng đó không phải là lời giải thích duy nhất. Sự phát triển thần kinh cũng như các yếu tố môi trường cũng có thể có tác động và hình thành hội chứng tự kỷ. Tuy nhiên, có một điều chắc chắn: chứng tự kỷ không liên quan đến mối quan hệ cha mẹ - con cái và cũng không liên quan đến phương thức giáo dục.
Bạn không thể giao tiếp với người tự kỷ?
Những người mắc hội chứng tự kỷ nhìn nhận thế giới một cách khác biệt. Đây là lý do giải thích tại sao một người tự kỷ có phản ứng kỳ lạ, gặp khó khăn trong các mối quan hệ xã hội và trong giao tiếp của họ. Bộ não của người tự kỷ xử lý thông tin và nhận thức theo một cách thức khác. Nhưng không phải vì vậy mà bạn không thể giao tiếp với người mắc hội chứng tự kỷ.
Vì trẻ tự kỷ gặp khó khăn trong giao tiếp bằng lời nói nên gia đình có thể sử dụng hình ảnh
Nếu người tự kỷ gặp khó khăn trong giao tiếp bằng lời nói, điều đó không có nghĩa là họ không thể giao tiếp. Ngay từ thời thơ ấu, trẻ tự kỷ phát triển cách giao tiếp của riêng mình. Vì vậy, bạn có thể hỗ trợ người tự kỷ giao tiếp bằng cách xây dựng một cầu nối với các phương thức giao tiếp của họ, ví dụ giao tiếp bằng hình ảnh, tránh những câu có nghĩa kép, đơn giản hóa thông điệp...
Tự kỷ và tự kỷ ám thị là hai thuật ngữ giống nhau?
Tự kỷ ám thị là một khái niệm khác với tự kỷ, tự kỷ ám thị hay còn gọi là tự thôi miên, bao gồm những hình thức mang tính tự kích thích chính bản thân mình qua các giác quan, với cơ chế là tư duy chi phối hoàn toàn dẫn đến hành động.
Hội chứng tự kỷ đã được chính thức công nhận là một khuyết tật
Tự kỷ là một hội chứng rối loạn phát triển thần kinh, xuất hiện trong thời thơ ấu và phát triển trong suốt cuộc đời. Những dấu hiệu đầu tiên dễ nhận thấy trước khi trẻ 3 tuổi. Những triệu chứng này là do rối loạn chức năng não. Rối loạn tự kỷ ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ trong:
Giao tiếp (ngôn ngữ, khả năng hiểu, tiếp xúc bằng hình ảnh, v.v.),
Tương tác xã hội (nhận thức và hiểu biết về cảm xúc, quan hệ xã hội, trò chơi, v.v.),
Hành vi (cử chỉ rập khuôn, sở thích và hoạt động cụ thể và bị hạn chế, thiết lập thói quen, v.v.).
Giải pháp đối với bệnh nhân mắc hội chứng tự kỷ
Vì không xác định được rõ nguyên nhân của hội chứng tự kỷ, nên hiện tại không có phương pháp điều trị y tế, thuốc đặc trị đối với bệnh nhân tự kỷ. Do đó, khuyết tật này có mặt trong suốt cuộc đời, kể cả khi trưởng thành. Nhưng có những cách tiếp cận giáo dục, hành vi và phát triển tác động lên các triệu chứng. Các biện pháp can thiệp chuyên biệt và cá nhân nhằm mục đích giúp trẻ tự kỷ tiến bộ mỗi ngày và hòa nhập với cuộc sống.
Bước đầu tiên là bắt đầu quá trình chẩn đoán với một nhóm chuyên gia, bác sĩ. Quá trình này có thể kéo dài và sau đó là đưa ra những giải pháp phù hợp với từng trường hợp tự kỷ.
Bước đầu tiên để hòa nhập với cuộc sống của trẻ tự kỷ là nhận được sự thăm khám từ bác sĩ
Đối với trẻ mắc hội chứng tự kỷ, cần được gia đình phát hiện sớm và chẩn đoán bởi các chuyên gia, bác sĩ để tìm ra phương án điều trị cụ thể. Vì vậy, nếu bạn phát hiện những dấu hiệu bất thường của hội chứng tự kỷ như trên, hãy liên hệ trực tiếp qua Tổng đài của MEDLATEC theo số 1900 56 56 56 để được tư vấn và hỗ trợ đặt lịch thăm khám.
Nhìn theo con gái, Hồng Loan - cô con gái út của NSƯT Bảo Quốc khẽ nói: “Lúc mang thai, tôi vẫn còn bối rối khi hình dung “viễn cảnh” làm mẹ, chăm sóc con… Đó cũng là lý do tôi cứ lần lữa việc có con suốt gần bốn năm sau khi kết hôn. Cho đến khi sinh con, nghe tiếng khóc của con, được ôm con vào lòng, tôi mới hiểu cảm giác hạnh phúc khó tả của người phụ nữ khi được làm mẹ. Cuộc sống gia đình đã làm tôi thay đổi hoàn toàn”.
Là con gái út, Hồng Loan được ba mẹ cưng như trứng mỏng. Thời con gái, Hồng Loan từng có suy nghĩ: “Mai mốt lấy chồng, ăn cơm xong mà phải rửa chén chắc… khỏi lấy chồng luôn!”. Nhưng, như cô thú nhận, cuộc sống hôn nhân đã biến cô thành một con người khác. Không chỉ rửa chén sau bữa cơm, Hồng Loan còn mày mò tự học nấu ăn, học cách chăm sóc chồng con… để thực sự là người phụ nữ của gia đình.
Hơn 10 năm trước, khi còn tham gia những hoạt động văn hóa, nghệ thuật ở Việt Nam, “họ” bắt đầu để ý nhau khi Hồng Loan đến phòng thu của gia đình Bảo Lộc ghi âm các chương trình của mình. Tình yêu kéo dài tám-chín năm vẫn chưa “có hồi kết” vì Bảo Lộc khi đó vẫn chưa có sự nghiệp, đang nuôi ước mơ học nghề thu âm để mở phòng thu riêng. Còn Hồng Loan, vốn được ba mẹ cưng chiều nên vẫn ngán ngại đời sống hôn nhân bó buộc bởi trách nhiệm, nghĩa vụ…
Tình yêu của họ có lẽ sẽ còn kéo dài nếu Bảo Lộc không quyết định đi Mỹ du học. “Ngày đó, mẹ hỏi chúng tôi có thực sự yêu nhau, có thực sự cần nhau? Nghe cả hai trả lời có, mẹ khuyên tôi nên theo anh đi du học, để “chồng đâu, vợ đó”, để chia sẻ, lo lắng và chăm sóc cho nhau. Hơn nữa, đây cũng là cơ hội tốt để tôi có thể học thêm về quản lý nhà hàng, khách sạn, công việc tôi đã làm với ba mẹ ở nhà hàng Maxim từ rất lâu trước đó, nhưng chỉ làm bằng quán tính, kinh nghiệm” - Hồng Loan nhớ lại.
Do đa số người thân của Hồng Loan và Bảo Lộc đều định cư ở Mỹ nên sau gần một năm cả hai sang du học, một đám cưới nhỏ nhưng ấm áp được tổ chức ở đây. Cuộc sống độc lập của hai vợ chồng chính thức bắt đầu. “Đây là quãng thời gian đầy thử thách trong cuộc đời tôi. Mọi thứ phải tự lực cánh sinh. Hai vợ chồng vừa đi học, vừa đi làm thêm, vừa phải tự chăm lo gia đình nhỏ của mình. Chưa kịp thích nghi với cuộc sống, môi trường mới ở một đất nước xa lạ, tôi lại phải tập làm quen với đời sống gia đình. Nhiều hôm nhớ nhà, nhớ ba má, nhớ cuộc sống được chăm sóc, phục vụ “đến tận răng” ở Việt Nam, tôi khóc hết nước mắt, chỉ muốn xách va li về Việt Nam ngay”.
Có lẽ do cùng tuổi, cùng tâm trạng phải sống xa gia đình, người thân nên Bảo Lộc dễ đồng cảm và chia sẻ với vợ. Mỗi khi biết Hồng Loan buồn, Bảo Lộc lại động viên vợ gắng chờ đến ngày anh học xong vì tương lai của cả hai vợ chồng. Khi đã hết lời mà vợ vẫn kiên quyết đòi về, Bảo Lộc “dọa”: “Em về, anh cũng về luôn!”. Phần thương chồng, phần vì nhớ lời khuyên của mẹ: “Một khi đã quyết định lựa chọn, người vợ phải biết hy sinh bớt cái tôi của mình để giữ gia đình ấm êm”.
Lý thuyết là vậy, nhưng thực tế không phải lúc nào cũng thuận buồm xuôi gió, nhất là khi cả hai vợ chồng đều chịu áp lực ngang nhau trong quá trình thích nghi với môi trường sống mới. Đôi khi “chiến tranh” cũng bùng nổ, nhất là vào hai năm đầu sau khi cưới. Cũng may, Hồng Loan nóng tính, dễ giận bao nhiêu thì Bảo Lộc lại hiền lành, chịu nhẫn nhịn bấy nhiêu. Chính sự khác biệt đó đã giúp họ vượt qua những thời khắc khó khăn nhất của đời sống hôn nhân. Ở một góc nhìn khác, Hồng Loan cũng cho rằng, chính cuộc sống tự lập ở một đất nước xa xôi và sự đồng cảm sẻ chia của hai con người đang phải sống xa quê hương là chất xúc tác giúp vợ chồng chị vượt qua những khó khăn, mâu thuẫn mà các cặp vợ chồng trẻ vẫn phải đối mặt.
“Có giận chồng cách mấy vẫn cứ phải sống chung một nhà, không thể làm nư bỏ về nhà ba mẹ. Cuộc sống gia đình ở Mỹ cũng khác nhiều so với Việt Nam; hết giờ làm, giờ học, các thành viên trong gia đình đều ở nhà quây quần bên nhau chứ không có nhiều bạn bè, hàng quán… để tụ tập, giải khuây. Vậy nên có giận, có hờn, vợ chồng vẫn phải gặp nhau, vẫn phải cùng lo cơm nước ít nhất một ngày một bữa cơm chiều. Cùng chia sẻ việc nhà, cùng ngồi chung một mâm cơm, không lẽ cứ giận nhau hoài? Trải qua thời gian đó, tôi ngộ ra một điều, thời gian dành cho gia đình là một trong những yếu tố rất quan trọng trong đời sống hôn nhân. Đặc biệt là khi có mâu thuẫn, thời gian dành cho gia đình lại càng quan trọng hơn. Nếu lúc này mà vợ chồng vẫn cứ mỗi người một thế giới riêng hay biền biệt hết vì công việc đến vì bạn bè thì mâu thuẫn sẽ khó có cơ hội hóa giải, thậm chí càng trở nên khó gỡ hơn” - Hồng Loan chia sẻ.
Hồng Loan bên ba mẹ và anh chị em
Từ ngày có thêm bé Gia Linh, những quan tâm của hai vợ chồng đều dồn hết cho con nên chẳng còn thời gian để giận hờn nhau. Cuộc sống đã ổn định, Bảo Lộc đang là chủ một phòng thu uy tín của cộng đồng nghệ sĩ tại Cali. Học quản lý nhà hàng khách sạn chỉ để tích lũy kiến thức phòng thân, còn hiện tại Hồng Loan đang được trở lại với đam mê của mình một thời trên sân khấu kịch, cải lương hoặc làm MC cho các chương trình biểu diễn tại Mỹ. Gần 10 năm yêu nhau, bốn năm làm vợ chồng son, giờ đây, khi Gia Linh sắp tròn hai tuổi, quan niệm về hạnh phúc của Hồng Loan thay đổi rõ rệt theo từng giai đoạn. “Hạnh phúc ngày yêu nhau là sự tôn trọng tự do cá nhân, không ràng buộc, không chiếm hữu. Hạnh phúc sau ngày cưới là sự sẻ chia, đồng cam cộng khổ. Từ ngày có con, nhìn chồng làm việc chăm chỉ hơn, có kế hoạch hơn và biết lo lắng nhiều hơn cho tương lai, suy nghĩ về hạnh phúc của tôi cũng chuyển biến nhiều: Hai vợ chồng cùng chung sức chăm sóc, lo lắng cho con, đó chính là hạnh phúc”.
